Beschermende Hulst
Hulstbessen worden overal in de
wereld, daar waar deze boom groeit, als kerstdecoratie gebruikt. De oude
Romeinen hebben al met hulsttakken hun geschenken versierd tijdens de Saturnalia
(feesten ter ere van Saturnus en de winterzonnewende van 17 tot 23 december).
Mythologische betekenis heeft de hulst vooral in het oude Engeland van de
Kelten. De druďden versierden hun hutten met hulsttakken om de ‘sylvan spirits’
(bosgeesten) te eren.
Volgens een oude christelijke legende ontkiemde een hulst onder de voetstappen van Jezus. Zijn stekelijke bladeren (de doornenkroon) en oranjerode bessen (bloed) voorspelden het lijden van de heilige man. In verschillende Europese landen noemt men hulst ‘Christusdoorn’. In een oude Engelse kerkkalenders wordt de kerstavond beschreven als de avond van de
‘templa exornantur’ wat zoveel betekent als ‘ (met hulsttakken) versierde kerken’ omdat. Dit gebruik bestaat nog steeds.
Mythologisch staat hulst in verband met de geest van de vegetatie en de krachten van de natuur, vertegenwoordigd door de
Holly-King ( hulst-koning). De Holly-King regeert over de natuur vanaf midzomer tot midwinter. In een gevecht wordt hij verslage door zijn broer, de Oak-King (eik-koning), die over de volgende seizoenen heerst. De Holly-King wordt vaak afgebeeld als een oude man in winterse kleding met een hulsttak op zijn hoofd en een hulststaf in zijn hand. Hij symboliseert rust, bezinning en leren, terwijl de Oak-King groei, genezing, ontwikkeling en nieuwe projecten symboliseert. Dit is waarschijnlijk hetzelfde archetype waarop de ‘Green Knight’ uit de Arthuur legende baseert is.
Volgens een oude Keltische traditie bekleedt zich tijdens midwinter een jongeman met hulsttakken, terwijl een jonge vrouw hetzelfde doet met klimop (vrouwelijk tegenpool van de hulst). Hand in hand paraderen zij door de straten waarbij zij het oude jaar uitgeleide doen en het nieuwe jaar verwelkomen. Dit symboliseert de vruchtbare interactie van de godin en de god in de donkerste tijd van het jaar. Het nieuwe licht van de zonnegod verschijnt om de groei van de nieuwe vegetatie in het komende jaar aan te moedigen.
Holly-King en Santa Claus
In de loop der tijden veranderde de Holly-King in Sinterklaas (
Santa Claus, Pčre Noel, Weihnachtsmann). De oorspronkelijke betekenis van bezinning is helaas verloren gegaan. Tegenwoordig gaat het vooral om cadeaus. De natuur speelt hierbij geen rol meer. Het wordt meestal als heidens gezien. Hulsttakken worden nog steeds gebruikt m.n. voor kerststukken. De rode bessen tussen het donkere groen van de bladeren staan mooi. Ik denk dat het zinvol zou zijn als we ons realiseren dat we met de hulsttakken van de oude heilige boom der Kelten vrede en bescherming in huis halen.In Schotland was de Gaelische naam voor de hulst
‘Chuillin’. Hij was clansymbool voor de lokale MCLean-clan.In de Germaanse en Noorse
mythologie was hulst de heilige boom van de dondergoden Thor en Taranis.
Magische toepassingen
De Romeinse natuurkundige
Plinius de Oudere adviseert in zijn ‘Historia naturalis’ om een hulst in de buurt van je huis of boerderij te planten om bliksem en hekserij op afstand zou houden. Het is intussen wetenschappelijk bewezen dat de bladnerven van de hulstbladeren als een soort bliksemafleiders fungeren en de boom voor blikseminslag bewaren. Dit geldt dan ook voor de objecten die in zijn buurt staan.
Hulstbloemen zouden het bevriezen
van water voorkomen. Met hulsthout zou men een wild dier kunnen dwingen op een
afstand te blijven en uiteindelijk te vertrekken. Het was verboden om een hulst
te kappen. Men mocht wel takken af te snijden.
Wanneer men het in
voor-victoriaanse tijden over een kerstboom had, dan bedoelde men een hulst.
Hulsttakken die binnenshuis opgehangen werden, beschermden het gezin voor kwaadwillende feeën.
Aan de hulst werden traditioneel beschermende eigenschappen toegeschreven. Een hulst naast je huis beschermde voor bliksem en boze tovenaars. Een gevaarlijk wild beest kon verjaagd worden door een hulsttak naar hem te gooien. Een hulsttakje in je zak bracht geluk, voor al voor mannen, want hulst werd als een mannelijke boom gezien, terwijl de klimop vrouwelijk was. Hulstbladeren onder je hoofdkussen zorgden ervoor, dat je dromen uit kwamen.
Volgens oude Keltische verhalen adviseerden de druďden om hulsttakken in huis te halen om daarin elfen en feeën te huisvesten die het leven voor de bewoners zouden vergemakkelijken.
Hulst symboliseert dood (winter) en wedergeboorte (lente), maar ook schoonheid, onsterfelijkheid, vrede, goedheid en gezondheid. Hij kan gebruikt worden om een doodzieke vredig te laten inslapen. Hij kanvoor vredige dromen zorgen.
Het hout van de hulst wordt bij
verbranding zeer heet. Zijn houtskool werd gebruikt voor het smeden van
zwaarden, messen en andere harde en scherpe gereedschappen. Voor de Kelten was
de smid die dit soort gereedschappen kon smeden, een tovenaar. Daarom
associeerden de druďden de hulst met het element vuur.
In het Keltische
ogan alfabet werd de hulst ‘tinne’ genoemd wat ‘vuur’ betekent afgeleid van het woord ‘tinder’. Dit woord gaat terug naar holly’s timber wat in het vuur van de oude smederijen gebruikt werd.
Ook bij Shakespeare speelt de hulst een rol. In zijn toneelstuk ‘As you like it’ laat hij het volgende zingen:
Heigh ho! sing heigh ho!unto the green holly:
Most friendship is feigning, most loving mere folly:
Then, heigh ho, the holly!
This life is most jilly.’