Magische Maretak

(Heilige plant der Druīden)

 

De relatie tussen maretak en boom is een bijzondere. Terwijl de boom dood lijkt, draagt de maretak lichte, groengouden bladeren en dan – in november en december – rijpen de ronde, witte, doorzichtige bessen. Het lijkt erop dat het leven van de boom zich in deze plant teruggetrokken heeft.

Voor de druīden, zoals de Kelten hun wijze mannen noemden, was niets heiliger dan de maretak, vooral wanneer hij op een eik groeide. Zij geloofden dat alles wat op een eik groeide, uit de hemel kwam als goddelijk teken. Men wist wel dat de zaden van de maretak door de uitwerpselen van vogels in de schors van bomen terecht kwamen en dat was een geschenk van God.

Volgens de keltenkenners Le Roux en Guyonvarch betekent het woord druīde zeer geleerd, zeer wijs, maar er zou ook een verband bestaan met de naam voor hout en boom ( drus Grieks voor eik). Volgens anderen betekent het woord druīde wijsheid van de boom.

 

Maretak ritueel

De maretak groeide niet vaak op eiken, maar als men er een ontdekt had, werd hij op een rituele manier geplukt. Dit gebeurde op de zesde dag van de maan, omdat deze dan zijn grootste kracht bezit.

Na alle voorbereidingen voor een offerfeest onder de eik, werd de maretak als panacee (universeel geneesmiddel) begroet en werden twee witte stieren naar de offerplek gebracht. Een in het wit geklede priester klom op de boom, sneed met een gouden sikkel de maretak af en gooide hem naar beneden waar hij in een witte doek opgevangen werd. Vervolgens werden de twee stieren geofferd, werd er gebeden, gedankt en gedanst.

De Kelten geloofden dat een drank vervaardigd uit maretakbessen en- blaadjes een middel zou zijn om de vruchtbaarheid van dieren te bevorderen.

De werking zou nog verhoogd kunnen worden, wanneer de maretak niet met ijzer in aanraking kwam en niet de aarde aanraakte, want beiden zouden de magische krachten van de plant teniet doen.

druīde met gouden sikkel

 

Genezende Maretak

De eikenmaretak werd gezien als geneesmiddel tegen epilepsie. Wanneer vrouwen een takje met zich mee droegen, bevorderde dit een gemakkelijke bevalling. Zweren genazen het beste, wanneer de patiënt op een maretakblaadje kauwde en een tweede blad op de wond legde.

Bovenstaande informatie over de betekenis van de maretak bij de Kelten werd beschreven door de Romeinse botanicus Plinius de oude in zijn Natuurgeschiedenis, waar het over plantaardige geneesmiddelen gaat.

Tot in de 18e eeuw werd de maretak in de Engelse en Hollandse medische boeken beschreven als middel tegen epilepsie.

De moderne Phytotherapie (plantgeneekunde) schrijft maretakpreparaten voor als middel om spanning op te heffen, bloedvaten wijder te maken, het hart te versterken en tegen bepaalde kankertumoren. De plant zou de groei van de kankercellen remmen of zelfs vernietigen.

 

Mythologie

In der Germaanse mythologie speelt zich m.b.t. de maretak een groot drama af. Loki, de onheilstichter onder de Germaanse goden, scheurde een maretak af en gooide deze naar Balder, god van licht en schoonheid. De maretak doorboorde hem, zodat hij dood omviel. Dit werd gezien als het grootste ongeluk dat over goden en mensen kwam.

De reden waarom de maretak Balder het leven ontnam, is omdat hij zelf van de wereldboom afgescheurd was. Deze grove daad is het symbool voor iets wat genezend had kunnen werken, maar door een respectloze ingreep in het tegendeel verkeerde. Gelukkig loopt het in de mythologie goed af. Freya, de moedergodin, lukt het, om haar zoon in het leven terug te brengen. De vreugdetranen die zij huilde over zijn terugkeer, veranderden in witte besjes op de maretak en zij kuste iedereen die onder een boom liep waarop een maretak groeide.

Loki

Als onderpand voor herrijzenis, de overwinning van de dood, speelt de maretak in het epos Aeneīs van Vergilius een belangrijke rol. De Griekse held Aeneas  zou alleen in de diepte van de aarde af kunnen dalen, wanneer hij een tak van de boom met het gouden loof bij zich zou dragen. Geleid door duiven ontdekt hij de maretak tussen twee kloven in de kroon van een steeneik. De steeneik werd gezien als boom van de onderwereld, maar ook als boom van de wederopstanding. Hij maakte de toegang tot de onderwereld mogelijk, maar ook de terugkeer. De gouden maretak gold als symbool van het licht met behulp waarvan men het rijk van de dood kon overwinnen .

 

Volksgebruik

Het gebruik van de nieuwjaarsmaretak (Guilán-neuf) is in heel Frankrijk levend gebleven. In de nieuwjaarsnacht, precies om middernacht, spreekt men onder de maretak zijn beste wensen voor het nieuwe jaar uit.

In Engeland en Canada is mistletoe met kerst het belangrijkste groen als symbool voor vriendschap, liefde, geluk en een lang leven. Het kussen onder een struikje mistletoe is een oude volksgewoonte.

 

Ga naar Maretak voor de botanische beschrijving  van deze plant.

 

Startpagina